کیفیت خودروسازی در ایران چگونه باید تغییر کند؟

فرارو- کیفیت پایین و گرانی خودروهای داخلی دو انتقاد قدیمی اهالی صنعت خودرو و کارشناسان است که همچنان ادامه دارد. نارضایتی ها به حدی بود که رهبری انتقادات و نارضایتی های دو روز پیش را به درستی خواندند و گفتند: همه اینها در این سال ها از صنعت ملی خودرو حمایت کرده است. با این حال، اعتراض مردم موجه است و این صنعت نتوانسته مشتریان را راضی نگه دارد.

به گفته فرارو، اکنون رضا فاطمی امین وزیر صمت شکایت رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر کیفیت خودروها و مسئولیت پذیری در این زمینه را پذیرفته است. وی در تشریح دلایل بی کیفیتی خودروها، کیفیت خودرو را 70 درصد قطعات و 30 درصد را مونتاژ و تولید نهایی تعیین می کند.

وی معتقد است ارتباط نادرست خودروسازان و قطعه سازان به افت کیفیت قطعات کمک کرده است. وزیر صمت گفت: قطعه سازان مجبور شدند کیفیت قطعات را به دلیل ضرر و زیان پایین بیاورند زیرا خودروسازان هزینه ای برای آنها پرداخت نکردند. از سوی دیگر خودروسازان نمی توانند تولید را متوقف کنند و به همین دلیل از قطعات نامرغوب استفاده می کنند.

فاطمی امین همچنین گفت که برای ارتقای کیفیت خودروهای داخلی در حال تدوین برنامه راهبردی خودرو هستیم، اما نگفت که این برنامه راهبردی شامل چه جزئیاتی است و چگونه منجر به افزایش کیفیت خودروسازی ایرانی می‌شود.

فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو در ایران برای ارتقای کیفیت خودروها، با فرارو صحبت کن او گفت: «مسائل کیفیت امروز مطرح نیست. چهل سال است که مردم ماشین می خرند و هر بلایی سرشان می آید. اما از طرفی بعضی ها می گویند باید با آن زندگی کرد، روزی به دروازه های پیشرفت و توسعه و تمدن خواهیم رسید. اما ما هرگز به آنجا نخواهیم رسید. سپس آنها می روند و افراد جدیدی می آیند. با این حال، اعضای جدید در مورد اعضای قبلی نیز صحبت می کنند. یکی آمد و گفت 20 سال و دیگری گفت 30 سال و زمان. اما در نهایت همه چیز همان است که در آن زمان و اکنون بود.

وی ادامه داد: این موضوع که اکنون به یک موضوع سیاسی تبدیل شده، یک موضوع شرکتی است، در سطح اقتصاد کلان و در سطح کلان سیاست ملی هرگز نبوده و نبوده است، در واقع یک تجارت بین شرکت ها است. و مردم ماجراجویی اما در چهار سال گذشته، قدرت حاکم آن را به مسئله حاکمیت تبدیل کرده است. در حال حاضر نیز هیچ راه حل غیرسیاسی برای این مشکل وجود ندارد. یعنی آن نیروهای سیاسی ابتدا باید بپذیرند که این یک پدیده تجاری است، چیزی بین مردم و شرکت ها. سپس به جای حمایت از کارتل ها و ذی نفعان این بازار، به سراغ مردم رفته و منافع آنها را به حداکثر برسانید. از سوی دیگر، برای اینکه بتوانند منافع خود را به حداکثر برسانند، باید بازارهای خود را در همه زمینه ها اعم از تولید و واردات باز کنند.

این کارشناس صنعت خودرو افزود: «اگر این چهار شرکت ورشکست شوند، اشکالی ندارد.» طبیعی است که فردی که نمی تواند پاسخگوی نیاز جامعه باشد و جامعه را متضرر کند، با چنین چیزی مواجه شود. خسارت وارد شده توسط شرکت های خودروسازی در حال حاضر بسیار وخیم تر است. 10 تا 15 هزار کشته در تصادفات جاده ای داریم. ما سالانه ده ها میلیارد دلار یارانه انرژی پرداخت می کنیم. آلودگی هوا داریم از همه بدتر سرمایه اجتماعی رژیم را به حراج گذاشتند. در واقع نارضایتی از کیفیت به نارضایتی از نظام حاکمیت ملی تبدیل شده است.

زاوه با اشاره به اینکه خودروسازان حتی به توصیه رهبری توجه نکردند، گفت: دیروز خودروسازان صف کشیدند تا از رهبری عذرخواهی کنند اما مردم راضی نبودند پس چرا خودروسازان از رهبری عذرخواهی می کنند باید این کار را انجام دهند. برای خودشان از مردم به خاطر کاری که کردند عذرخواهی کنند. اما ما شاهد هستیم که خودروسازان نیز همین مسیر را طی می کنند. بنابراین، من فکر می کنم اولین راه حل برای این مشکل یک راه حل سیاسی است. راه حل سیاسی مجازات و محاکمه کسانی است که دهه ها این فضاهای نامساعد و گزارش های کذب را ایجاد کرده اند تا این روند ادامه پیدا نکند.

وی افزود: ما قبل از انتقاد از رهبری می گفتیم صنعت خودرو کارآمد نیست و مردم ناراضی هستند و ما را به واردات غربی و داخلی ستیزی متهم می کردند اما اکنون که رهبری وارد عمل شده دیگر نمی توانند اتهامات را تکرار کنند. علیه زنان یک ماه پیش خود مصلحت نظام اعلام کرد که این کار خلاف خط مشی نظام است. سیاست های نظام در ظلم مردم به خرید کالاهایی مانند لوازم خانگی و خودرو کجاست؟ بنابراین اولین قدم مجازات متقلبان است. به این ترتیب هیچ کس دیگری دروغ نخواهد گفت. از افرادی که می خواهند به سمت صادراتی مانند سنگال و ونزوئلا بروند. هر کس تصویر اشتباهی ارائه کند، ما راه خود را می رویم. این شخص از اعتماد سوء استفاده کرد. یا احمقانه بود یا می‌دانست در طبقه بالا چه می‌گوید و این کار را کرد؛ بنابراین اولین قدم این بود. یعنی تا زمانی که این کار را انجام ندهید، دوباره دروغ ها ردیف می شوند و مشکل حل نمی شود.

او گفت: «گام دوم این است که جا باز کنیم. ما باید همه را وادار کنیم فکر کنند، یعنی آنها فکر کنند، نه ما.» یعنی ایجاد آن حمایت در میان جمعیت. یعنی مثلا برای ورود به رشته باید واجد شرایط باشد. من واقعاً معنی این جملات را نمی فهمم. یعنی برای ورود به صنعت خودرو باید واجد شرایط باشد. چگونه این توانایی را بررسی کنیم؟ معیارهای واجد شرایط بودن چه کسانی هستند؟ چه کسی به خود اجازه می دهد که معیار شایستگی کشور باشد؛ پس باید اینها را جمع کنیم و برای هر ایرانی که می خواهد در این زمینه فعالیت کند، این امکان را فراهم کنیم. باید فضای رقابتی وجود داشته باشد، هیچکس نباید تصمیم بگیرد، فرد باید در مورد سرمایه گذاری خود تصمیم بگیرد.

زاوه تاکید کرد: حتما این زمینه را فراهم کنید که 5 تا 6 سال دیگر همه این مسائل حل شود. در حال حاضر فضای کسب و کار در صنعت خودرو ایران مسموم است. اگر می‌خواهید واقعاً تقاضای داخلی خود را تولید کنید، مطمئناً شکست خواهید خورد. در نهایت باید 4 یا 5 مدل تولید کنیم و صدها هزار از آنها را نه لزوماً برای مصرف داخلی به گردش در آوریم. همچنین مصرف داخلی ما باید باز باشد و مردم بتوانند هر وسیله ای را که می خواهند حمل و استفاده کنند. اینها دو سوال متفاوت هستند. آیا صنعت پتروشیمی ما الان فقط برای صنعت داخلی تولید می کند؟ آیا در صنعت پتروشیمی کسی هست که فقط بازار داخلی را در نظر بگیرد؟ آیا کسی در صنعت فولاد، سیمان و … این ایده را دارد؟ در اینجا نیز باید محدودیت های واردات برداشته شود تا کیفیت عرضه آن بهبود یابد.

وی افزود: «اکنون باید به سمت بازار آزاد برویم و از آنجا با بهبود شرایط کسب و کار برای حمایت از این صنعت مشکلاتی ایجاد کنیم.» تنها راه این است که کسب و کار را به گونه ای بهبود دهیم که همه فکر کنند در این زمینه صلاحیت دارند. یک منطقه فعالیت اقتصادی را شروع کنید و به راحتی شروع کنید. حال اگر بخواهید در ایران شرکت ثبت کنید از لحظه تصمیم گیری تا لحظه به صفر می رسید. یعنی مثلا داشتن کارت بازرگانی. دارای شماره مالیات دو سال طول می کشد. پس چگونه می توان انتظار داشت که در این شرایط به ما دستور دهند که کار درست را انجام دهیم و همه چیز را درست انجام دهیم، آقایان؟ آیا چنین مشکلی امکان پذیر است؟ آیا تا به حال از ابتدا ساخته شده است؟

زاوی گفت: ما باید به سمت حذف محدودیت ها و پیگرد قانونی همه کلاهبرداران حرکت کنیم. آنها را مجازات کنید تا کسی در این کشور دروغ نگوید. بگذار هر کس به کسی دروغ می گوید عواقب آن را بداند.